Dyslexie

Dyslexie betekent letterlijk problemen met het lezen en spellen van woorden. ‘Dys’ betekent dat iets niet lukt en ‘lexie’ betekent ‘woord’. In de praktijk zijn er meerdere definities. Per 1 januari 2022 wordt er gewerkt met het Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling – versie 3.0 (PDDB 3). Zij beschrijven dyslexie als ‘een specifieke en hardnekkige lees- en spellingstoornis met een basis in de neurobiologische ontwikkeling, die niet verklaard kan worden door een algemeen leerprobleem, inadequaat onderwijs of sensorische beperkingen’ (Tijms et al., 2021, p. 5).
Een misvatting is dat dyslectici minder intelligent zouden zijn, dit is niet waar. Vaak zijn kinderen met dyslexie wel goed in andere vakken. Wel kan het ze gaan belemmeren als er bij andere vakken steeds meer gelezen moet worden. Het lezen en schrijven kost meer moeite, het gaat niet vanzelf. Omdat het veel inspanning en energie kost, kan dit demotiverend werken voor de schoolse taken, maar vooral het zelfvertrouwen kan er flink onder lijden. Wanneer hun probleem niet onderkend wordt, verslechtert het zelfbeeld, met als gevolg dat je helemaal geen zin meer hebt in lezen, school en de achterstand alleen maar groter wordt.
De exacte oorzaak van dyslexie is niet bekend. Het is wel duidelijk dat de verwerking van de letter-klankkoppeling in de hersenen van mensen met dyslexie verstoord is. Hoe dat precies in zijn werk gaat is nog onbekend. Dyslexie is in een hoge mate erfelijk.

Gewone en Ernstige Dyslexie?

Vanuit de jeugdwet wordt behandeling niet voor alle jeugdigen met dyslexie vergoed. Er zijn specifieke criteria opgesteld waaraan moet worden voldaan om in aanmerking te komen voor behandeling vanuit de jeugdwet. De term Ernstige Dyslexie (ED) kan het beste worden gezien als een behandelindicatie. Het is geen andere soort dyslexie, maar een extra specificatie van waaraan moet worden voldoen om in aanmerkingen te komen voor behandeling vanuit de Jeugdwet. Wanneer een kind hier niet aan voldoet (omdat het bijvoorbeeld al op de middelbare school zit) maar wel aan de algemene criteria van dyslexie, kan er alsnog dyslexie worden vastgesteld met een dyslexieverklaring.

Dyslexieonderzoek

Wanneer een kind op de basisschool tot en met 13 jaar aan aantal criteria voldoet, kunnen ze worden doorverwezen voor vergoed onderzoek en eventueel behandeling. Fievelekwint Floreren is gecontracteerd voor dyslexiezorg vergoed vanuit de jeugdwet in de gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden, De Wolden, Emmen, Hoogeveen, Meppel en Westerveld.
De belangrijkste criteria daarbij zijn dat er een hardnekkige achterstand moet zijn voor het lezen (een E-score op drie opeenvolgende meetmomenten) en dat school kan aantonen dat er voldoende hulp geboden is op alle drie de ondersteuningsniveaus. Omdat aanmelding pas kan plaatsvinden na een periode van onderwijs en extra begeleiding en interventie, zullen de meeste jeugdigen in groep 4 of 5 worden doorverwezen. De exacte criteria en een invulbaar leerlingdossier zijn te downloaden op www.dyslexiecentraal.nl. Uiteraard kunt u ook altijd contact opnemen met Fievelekwint Floreren als u twijfelt, we kijken graag met u mee. Voor kinderen buiten de jeugdwet zijn mogelijkheden tot particulier onderzoek.
Het dyslexieonderzoek bestaat altijd uit een classificerend deel, waarin wordt vastgesteld of er sprake is van (ernstige) dyslexie. Daarnaast wordt er in een verdiepend deel gekeken naar belemmerende en beschermende factoren. In het classificerende deel wordt gekeken of er wordt voldaan aan drie criteria:

1. Criterium van ernst: hoe groot is de achterstand van het niveau van technisch lezen van losse woorden en/of spellingsvaardigheid en is deze groot genoeg om te voldoen aan de criteria in het protocol voor milde of ernstige dyslexie?
2. Criterium van hardnekkigheid. Heeft het kind aantoonbaar de juiste ondersteuning op school gekregen (adequaat onderwijs, gerichte ondersteuning in de groep en minimaal een halfjaar een specifieke interventie op ondersteuningsniveau3)? Behaalt het ondanks de ondersteuning op drie opeenvolgende meetmomenten een score voor het lezen van lossen woorden die bij de zwakste 10% hoort?
3. Criterium van exclusiviteit. Zijn er geen andere oorzaken voor de leesproblematiek? Een algemeen leerprobleem, neurologische problematiek en ernstige zintuigelijke beperkingen moeten zijn uitgesloten.

Op basis van de uitkomsten van het onderzoek wordt handelingsgericht advies gegeven.

Dyslexiebehandeling bij Fievelekwint Floreren

Kinderen op de basisschool tot en met 13 jaar kunnen in aanmerking komen voor vergoede zorg, er moet dan sprake zijn van ernstige dyslexie. De dyslexiebehandeling is altijd maatwerk, waarbij wordt geprobeerd zo goed mogelijk aan te sluiten bij de sterke en minder sterke kanten van het kind. De eerste stap is altijd psycho-educatie en bewustwording. Het is heel belangrijk dat een kind goed begrijpt wat dyslexie wel en niet is en hoe het hiermee kan omgaan. Vaak is de leesmotivatie al afgenomen of heeft een kind onzekerheid opgedaan rond lezen voordat een dyslexiebehandeling start. Het verhogen van de leesmotivatie en het verhelpen van faalangst heeft daarom een centrale rol, naast het gericht trainen van lezen en spellen. Binnen Fievelekwint Floreren wordt gewerkt aan psychoeducatie via het lespakket “Jesse heeft dyslexie” of de training “Wegwijs in dyslexie”. Afhankelijk van de leeftijd van het kind wordt hiertussen een keuze gemaakt.

F&L methode®

Sinds oktober 2022 werkt Fievelekwint Floreren met de F&L methode® software voor de specialistische behandeling van dyslexie en lees- en spellingproblemen. Deze methode gaat uit van de vaak sterke visuele kant van dyslectische kinderen. Door middel van verschillende groepen klanken wordt het taalsysteem en de taalregels duidelijk gemaakt. De verschillende soorten klanken krijgen elk een eigen kleur, waardoor inzichtelijk wordt hoe woorden zijn opgebouwd. Doordat de structuur van woorden op deze manier goed zichtbaar worden gemaakt, kan het toepassen van de basisregels van het lezen en het spellen op een makkelijke en overzichtelijke manier samen met het kind worden geoefend. Op www.fenlexpertisecentrum.nl lees je meer over de F&L methode®.